Zdrowie publiczne – najogólniej mówiąc – to nauka zajmująca się zdrowiem populacji. To również kierunek studiów na wielu uczelniach medycznych. Obejmuje ono wszelkie działania profilaktyczne różnych schorzeń, ale podejmuje także bardzo istotną kwestię promocji zdrowia, w tym zdrowia rozrodczego. A profilaktyka i promocja to nie to samo.

Profilaktyką nazywamy działania mające na celu ukazanie szkodliwych konsekwencji danych zachowań:  „Palisz – będziesz żył krócej” . Profilaktyka ma wydźwięk nieco negatywny, ma pokazać dobitnie, co się stać może, gdy będziemy nadal kontynuowali nieodpowiednie działania.

Promocja zdrowia natomiast ma wydźwięk pozytywny – promując konkretne zachowania ma ona na celu ukazanie dobroczynnego wpływu naszych poczynań w kierunku zdrowia organizmu. „Nie pal – będziesz żyć długo i zdrowo”.

W aspekcie płodności  i zdrowia kobiecego oba te terminy też są stosowane, choć zdecydowanie częściej słyszymy o profilaktyce. Na przykład badanie cytologiczne rozumiane jako profilaktyka raka szyjki macicy. Cytologia sprawą słuszną jest bez wątpienia, ale nierzadko spotkać można kobiety, które w obawie przed tym, że „może coś wyjdzie”  zwyczajnie to bagatelizują. Ze strachu. Bo przecież sama wizyta u ginekologa to już stres taki… A jakby tak podejść do tego od strony promocji zdrowia: „cytologia chroni kobiecość „ , „zdrowa szyjka macicy – zdrowa ja” – brzmi już nieco inaczej, prawda? Dlatego promocja zdrowia jest przyjmowana przez społeczeństwo nieco przychylniej. Nawet w tak intymnych prawach. Jednak promowanie zdrowia to nie tylko wtłaczanie do głów informacji o potrzebnych badaniach. To przede wszystkim wszelkie działania „pro-płodnościowe”, które każdy powinien fundować zarówno sobie, jak i ludziom wokół, a przez to – całemu społeczeństwu. Przede wszystkim poprzez higieniczny tryb życia, obejmujący zbilansowane odżywianie, umiarkowaną aktywność fizyczną, unikanie stresu (hehe 😉 ) i używek (papierosy, alkohol, narkotyki).  To również dbanie o zdrowie intymne – odpowiednia higiena utrzymująca odpowiedni  balans bakteryjny w pochwie: zarówno niedobór, jak i nadmiar higieny w okolicach intymnych może skutkować infekcjami . To także ukazywanie korzyści zdrowotnych (i nie tylko oczywiście) ze współżycia z jednym partnerem seksualnym.  Wolność seksualna (lub inaczej: rozwiązłość) nie sprzyja zdrowiu ginekologicznemu, stając się niejednokrotnie przyczyną poważnych chorób wenerycznych – bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych, pierwotniakowych – nie tylko obejmujących narządy rozrodcze, ale i działających ogólnoustrojowo (kiła, HIV, cytomegalia). Wszystkie powyższe mają ogromny wpływ na płodność. A prezerwatywa wcale taka świetna nie jest i nierzadko nie jest w stanie uchronić przed wszystkimi patogenami. Najlepszą ochroną w tym zakresie jest ograniczenie partnerów seksualnych, najlepiej rozpoczynając i kończąc na współmałżonku ;). Promowanie dobrych zachowań zdrowotnych pod kątem płodności, to również poznanie fizjologii ciała nie tylko kobiet, ale i mężczyzn: konieczna niższa temperatura w okolicy jąder do prawidłowej produkcji plemników, a zatem ograniczenie siedzącego trybu życia, długotrwałej jazdy na rowerze, czy częstego korzystania z sauny. To ograniczenie przyjmowania niepotrzebnych leków, w tym leków przeciwbólowych, najbardziej popularnych w życiu codziennym, mogącym mieć wpływ na ograniczony potencjał rozrodczy.  Promocja zdrowia i płodności, to także zachęcanie do obserwacji cyklu, poznania siebie i przyjrzenia się naszemu zdrowiu od wewnątrz. Choć żyjemy w czasach ogólnej dostępności wszystkiego, nierzadko wciąż brakuje wśród wielu młodych dziewcząt i kobiet choć podstawowej wiedzy z zakresu funkcjonowania ciała, w tym cyklu menstruacyjnego. Bardzo często niewielka wiedza kobiet w tym zakresie przynagla lekarzy do przepisywania tabletek hormonalnych jako remedium na wszelkie problemy z cyklami. Zbyt często nie porusza się jednak ewentualnych problemów z zajściem w przyszłą ciążę po ich długotrwałym stosowaniu…

Promocja płodności, to ukazywanie w dobrym świetle wszelkich działań mających na względzie troskę o płodność – tą obecną i przyszłą. To dokładna obserwacja cyklu i dopasowanie działań medycznych do tego, co z tych obserwacji wynika. To zdrowy, zbalansowany styl życia i odżywiania. To wiedza, którą powinniśmy posiąść i propagować dalej, zaczynając nawet od końcowych klas szkoły podstawowej. A na tym polu jest jeszcze wiele do zrobienia. Być może myślisz, że to Cię teraz nie dotyczy, że jeszcze czas – oby tego czasu starczyło, gdy zaczniesz o płodności myśleć poważnie. A z nią często, jak ze zdrowiem – doceniamy, gdy tracimy.